pon., 12 wrzesień 2022

10 września świętowaliśmy Europejskie Dni Dziedzictwa. Tegoroczne hasło brzmiało: „Połączeni dziedzictwem Piotra Artomiusza”. Nazwisko Piotra Artomiusza może brzmieć obco dla mieszkańców Węgrowa. Warto jednak je przypomnieć, gdyż był on związany z naszym miastem.

Kim był Artomiusz?

Piotr Artomiusz (1552–1609) był teologiem i kaznodzieją luterańskim. Urodził się w Grodzisku Wielkopolskim w rodzinie mieszczańskiej. Studiował na Uniwersytecie w Wittenberdze. Po powrocie do Polski został kaznodzieją kościoła ewangelickiego w Warszawie, później przeniósł się do Węgrowa, potem do Kryłowa i Torunia, gdzie do końca życia pełnił urząd polskiego kaznodziei. Jego nazwisko znalazło się w Indeksie Ksiąg Zakazanych. Zmarł w Toruniu, tam też został pochowany.

Artomiusz był uznanym pisarzem religijnym, tworzył panegiryki, kazania, pieśni kościelne, posługując się polszczyzną renesansową. Jego najważniejszym dziełem był kancjonał spisany w języku polskim, wydany w 1587 r., pod tytułem Cantional albo Pieśni Duchowne z Pisma Ś. ku czci a chwale P. Bogu sporządzone. Doczekał się on licznych wznowień i uzupełnień. Znalazły się w nim utwory autorstwa Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, Jakuba Wujka.

Węgrowskie EDD

Głównym punktem obchodów EDD w Węgrowie była sesja historyczna poświęcona Artomiuszowi i jego kancjonałowi. Ksiądz dr Grzegorz Giemza, proboszcz węgrowskiej parafii ewangelicko-augsburskiej, przypomniał pokrótce jej historię i znaczenie; dr Małgorzata Rospara, dyrektor MBP w Węgrowie, mówiła o związkach Artomiusza z Węgrowem; dr hab. Joanna Kamper-Warejko (prof. UMK) skupiła się na zawartości kancjonału i życiu Artomiusza w Toruniu, a dr Łukasz Barański – na  teologicznych aspektach dzieła Artomiusza. Podczas spotkania zaprezentowano również publikację poświęconą osobie Artomiusza – kolejną pozycję z cyklu „Węgrowianie”, wydawanego przez MBP w Węgrowie.

Nie mniej istotny był koncert pieśni protestanckich w kościele przy ul. Narutowicza. Utwory rozbrzmiewające od kilku wieków w świątyniach ewangelickich w Polsce i na świecie w jazzowych aranżacjach zaprezentował uznany i znany na świecie zespół Jagodziński Trio z towarzyszeniem Agnieszki Wilczyńskiej, uznawanej za jedną z najlepszych wokalistek jazzowych w Polsce. Można było usłyszeć m.in. trzy XVI-wieczne pieśni Marcina Lutra, w tym „Warownym grodem”, która jest hymnem kościoła ewangelicko-augsburskiego na całym świecie.

Po koncercie rozstrzygnięto i wręczono nagrody w konkursie na ciasto pastora z Węgrowa (konkurs ogłoszono z okazji EDD). Trzeba przyznać, że sześć zgłoszonych wypieków prezentowało się godnie. Smak wina był w większości z nich wyczuwalny… Komisja stwierdziła, że najlepsze było ciasto przygotowane przez Annę Gaik. Gratulujemy! A przepis na cisto pastora z Węgrowa dostępny jest na stronie internetowej biblioteki.

Wręczono również nagrody uczestnikom tegorocznego Węgrowskiego Jarmarku Literackiego. Nagrodzeni zostali: Tadeusz Charmuszko, Bernard Górski, Anna Kiziniewicz, Artur Jarmul, Teresa Młynik, Robert Urbanek, Zuzanna Końsko, Natalia Zawadzka. Nagrody otrzymali z rąk przewodniczącej węgrowskiej rady miejskiej Beaty Gashi. Prace zostały wydane w publikacji pokonkursowej, którą można znaleźć w MBP w Węgrowie.

Były również wydarzenia towarzyszące. Grupa dzieci wraz z opiekunami w samo południe wzięła udział w grze miejskiej „Wielokulturowy Węgrów” – rozwiązywali zagadki, wykazywali się sprawnością fizyczną przy przechodzeniu przez przeszkody, poznawały swoje miasto i osłodziły sobie wysiłek watą cukrową. Chętni mogli przejść szlakiem organów piszczałkowych znajdujących się w węgrowskich świątyniach oraz odwiedzić cmentarz ewangelicki.

Organizatorami wydarzenia byli: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Węgrowie, Towarzystwo Miłośników Ziemi Węgrowskiej, Miejska Biblioteka Publiczna w Węgrowie, Fundacja Prima Security i Miasto Węgrów. Patronatem wydarzenia objęła Diecezja Warszawska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Patronat medialny sprawowało „Życie Siedleckie” i „Tygodnik Siedlecki”.