Wacław Roguski (1921-2022) w latach okupacji w OW (Organizacja Wojskowa), oficer LWP w latach 1944-1946, walczył pod Dreznem i Budziszynem; studia wyższe we Wrocławiu; praca naukowa w Bydgoszczy, prof. dr hab. profesor zwyczajny (łąkarstwo, użytki zielone, melioracje)
Wacław Roguski ur. 25 IX 1921 r. w Górkach Borzych w powiecie węgrowskim, syn Bolesława i Heleny właścicieli gospodarstwa rolnego. W latach 1928-1935 był uczniem szkoły powszechnej w Korytnicy, a w latach 1936-1939 Gimnazjum w Węgrowie. Podczas okupacji niemieckiej kontynuował naukę na tajnych kompletach w Węgrowie, gdzie w czerwcu 1943 r. zdał konspiracyjną maturę. Należał do utworzonej pod koniec września lub na początku października 1939 r. Organizacji Wojskowej „Longinus” podporządkowanej w 1942 r. AK. Po wycofaniu wojsk niemieckich z powiatu węgrowskiego został 2 września 1944 r. powołany do wojska, a w końcu października skierowany do Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 2 w Lublinie. W dniu 2 lutego 1945 r. został promowany na podporucznika i skierowany do 27 Pułku Dział Pancernych. Przydzielono go do I Korpusu Pancernego, w którego szeregach uczestniczył w walkach pod Dreznem i Budziszynem. Podczas forsowania Nysy został ranny i trafił 27 kwietnia 1945 r. do niemieckiej niewoli, gdzie pozostał do 8 maja. W dniu 2 maja 1946 r. zdemobilizowany i przeniesiony do rezerwy. We Wrocławiu podjął studia na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu i Politechniki ( 1946-1950 ). Uzyskał tytuł magistra inżyniera rolnictwa ze specjalnością melioracje rolne. Po ukończeniu studiów we Wrocławiu rozpoczął pracę zawodową w Dziale Gospodarki Wodnej Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Bydgoszczy, następnie został przydzielony do pracy w nowoutworzonym Oddziale Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych. Tytuł doktora nauk rolniczych uzyskał w 1959 r. na Wydziale Rolniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Habilitację w zakresie przyrodniczych podstaw melioracji w 1973 r. Sześć lat później otrzymał nobilitację do profesora nadzwyczajnego, a w 1989 r. – profesora zwyczajnego. Od 1955 r. kierował Pracownią Łąk Noteckich w Zakładzie Użytków Zielonych, następnie Pracownią Ekologii i Pracownią Gospodarki Wodnej i Gospodarki Wodnej Gleb w Zakładzie Przyrodniczych Podstaw Melioracji. Następnie był także kierownikiem Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych. Prowadził liczne badania naukowe i doświadczenia. Zajmował się pielęgnacją i uprawą łąk i pastwisk oraz erozją gleb. W swoich rozprawach poruszał także między innymi potrzeby wodne roślin i lokalny klimat dolin. Jego opracowania i badania posłużyły do opracowania instrukcji do celów projektowania urządzeń melioracyjnych i zaleceń dla użytkowników. Był koordynatorem badań krajowych, które przyczyniły się rozwojowi rolnictwa i melioracji gleb oraz członkiem wielu krajowych jak i zagranicznych komitetów i towarzystw naukowych, między innymi Komitetu Wydziału V Nauk Rolniczych Polskiej Akademii Nauk. Uczestniczył w działalności Polskiego Towarzystwa Agrotechnicznego i Polskiego Towarzystwa Geofizycznego , którego był początkowo sekretarzem, a później przewodniczącym. W ramach pracy Komitetu Melioracji PAN organizował konferencje naukowe na temat retencji użytecznej gleb .W Instytucie Melioracji i Użytków Zielonych pracował do 2001 r., a po przejściu na emeryturę nadal prowadził działalność naukową. Był autorem 95 rozpraw, 31 artykułów i komunikatów naukowych oraz 25 popularno-naukowych. Za swoje dokonania otrzymał m.in. Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznakę Grunwaldzką oraz Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 r. Opublikowane w 2010 roku w tomie 2 „Zeszytów Korytnickich” wspomnienia Wacława Roguskiego są ważnym źródłem historycznym dotyczącym czasów okupacji , tajnego nauczania i działalności konspiracyjnej na terenie powiatu węgrowskiego, a także walk toczonych w 1945 roku przez wojsko polskie z wojskami niemieckimi. We wspomnieniach jest wiele cennych informacji dotyczących okupacyjnej rzeczywistości oraz sytuacji politycznej i społecznej w pierwszych latach po wyzwoleniu w rodzinnej wsi, Węgrowie i regionie. Profesor W. Roguski zmarł 24.11.2022 r., przeżywszy 101 lat. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Bydgoszczy na Bielawach.
Archiwum Akt Nowych, sygnatura: 2/1680/0/5/1550 , „Roguski Wacław -zaopiniowanie wniosku dotyczącego kwalifikacji na stanowisko samodzielnego pracownika naukowego. Wniosek, opinia, kwestionariusz osobowy , korespondencja. Rok 1966”, Gozdawa-Gołębiowski W., Powiat węgrowski w latach okupacji niemieckiej 1939-1944,w: Węgrów dzieje miasta i okolic 1441-1944, Red. A. Kołodziejczyk, T. Swat , Węgrów 1991, s. 332-334, Wacław Roguski, Wspomnienia z lat młodzieńczych we wsi Górki Borze (do 1944 roku) oraz okresu służby wojskowej (1944–1946),[w:]„Zeszyty Korytnickie”, 2010, t. 2, s. 43–116, Wacław Roguski, Uwagi do opracowania Arkadiusza Kołodziejczyka „Dzieje Korytnicy i ziemi korytnickiej” ,Korytnica 2007r.,[w:] „Zeszyty Korytnickie” 2011, t.3, s.177-183, https://kujawsko-pomorskie.pl/aktualnosci/rowiesnicy-niepodleglej/waclaw-roguski/. [dostęp :03.03.2025]. https://kujawskopomorskie.pl/aktualnosci/unitas-durat-dla-zasluzonego-dla-kraju-i-nauki/.[dostęp : 03.03. 2025]
Mirosław Roguski
