Ludwik Kamiński (1786-1867) – oficer, uczestnik powstania listopadowego, poeta, właściciel dóbr Górki Boże w powiecie węgrowskim
Ludwik Kamiński, naturalny syn gen. Michała Kazimierza Paca i przyrodni brat Michała Gedeona Radziwiłła (według N. Żmichowskiej) odegrał ważną rolę w polskim życiu intelektualnym i kulturalnym w dziewiętnastym wieku. Dzięki opiece ojca uzyskał staranne wykształcenie. Do czternastego roku życia uczył się „na pensji” Francuza Rousseau w Warszawie, następnie przez dwa lata w Paryżu. W kolejnych latach razem z przyrodnim bratem Ludwikiem Pacem studiował w Londynie. Znał języki: angielski, francuski, włoski i niemiecki oraz miał gruntowna wiedzę o literaturze europejskiej, a głównie francuskiej i angielskiej. Tłumaczył dzieła literackie z języków włoskiego, angielskiego i francuskiego. Debiutował w 1806 roku tłumaczeniem z angielskiego oryginału poematu Goldsmitha „Wieś opuszczona”.
W tymże roku wstąpił do tworzonego w Poznaniu 11 pułku piechoty. Brał udział w1807 roku w oblężeniu przez wojska napoleońskie Gdańska. Podczas służby w tym pułku piechoty był awansowany na porucznika, a następnie na kapitana.
W marcu 1808 roku otrzymał Krzyż Kawalerski. Podczas wojny z Austrią w 1809 roku był oficerem przydzielonym do sztabu głównego. Od 1 sierpnia tego roku był szefem batalionu w 5 pułku piechoty. Podpułkownik L. Kamiński po reorganizacji w 1810 roku wojska dokonanej przez księcia Józefa Poniatowskiego został skierowany do sztabu głównego 2 dywizji, a 5 kwietnia do 15 pułku piechoty. Podczas toczonej w 1809 roku wojny z Austrią służył w sztabie głównym, a od 1 sierpnia 1809 roku był szefem batalionu w 5 pułku piechoty. W trakcie kampanii napoleońskiej w 1812 roku był dowódcą batalionu w tym pułku. Podczas odwrotu wojsk polskich i francuskich z Rosji był wyróżniany za męstwo w walkach toczonych na terenie Litwy i Prus. Pułkownik L. Kamiński brał udział w obronie Gdańska. Po zwolnieniu z wojska w 1815 roku osiadł w majątku Górki Boże w powiecie węgrowskim. Majątek ten kupił dla niego przyrodni brat Michał Gedeon Radziwiłł, w zamian za rezygnację z praw spadkowych. W skład tych dóbr wchodziły folwarki w Górkach i Pękulach, wiatrak w Górkach Bożych oraz karczmy w Jaczewie, Górkach Bożych i Górkach Grubakach. W 1846 roku wartość tych dóbr oceniano na sumę 22 695 srebrnych rubli. Uznanie miejscowego ziemiaństwa i szlachty zyskał Kamiński dzięki gospodarności, postawie patriotycznej i działalności społecznej na terenie powiatu węgrowskiego. Był członkiem Gminy Zawiślańskiej Towarzystwa Patriotycznego założonej w 1821 r. przez Prota Lelewela na polecenie Towarzystwa Patriotycznego. Jej członkami było wielu byłych wojskowych właścicieli dóbr ziemskich na terenie powiatu węgrowskiego. Jak pisał prof. A. Kołodziejczyk, „Kamiński przewodził szlachcie węgrowskiej z okolic Górek, Korytnicy, Liwa. Obok niego wybijali się: Adam Jaczewski, właściciel Pniewnika, Wincent Paweł Cieszkowski z Suchej, Jędrzej Jakub Rybiński z Rabian, Antoni Nojszewski z Rabian, Piotr Roguski z Roguszyna, Kazimierz Oborski z Ossówna, Szczepan Swiniarski, właściciel Wierzbna i Czarnogłowia, bracia Jan i Ignacy Sobiescy, dzierżawcy Korytnicy. W ich dworach i dworkach koncentrowało się życie społeczno-patriotyczne powiatu”. Dzięki wsparciu Kamińskiego w 1822 roku mandat posła z powiatu węgrowskiego na sejm Królestwa Polskiego zdobył Prot Lelewel, brat Joachima. W swoich pamiętnikach Prot Lelewel barwnie opisał przebieg odbytej w węgrowskim kościele elekcji, która przypominała wybory posłów dokonywane przez dawne sejmiki ziemi liwskiej.
Pułkownik Ludwik Kamiński podczas kilkuletniego pobytu w Górkach kontynuował działalność literacką. Powstałe wówczas utwory literackie i tłumaczenia literatury europejskiej zyskały mu uznanie współczesnych. Wyrazem tego było wybranie L. Kamińskiego w dniu 30 kwietnia 1830 roku członkiem korespondentem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie. Wiele jego tłumaczeń z angielskiego, francuskiego i włoskiego było pierwszymi przekładami na język polski utworów wybitnych poetów i pisarzy tworzących w tych językach, a wśród nich: Bayrona, A. Pope’a, T. Tassa, A. Manzoniego, Maltitza, A. Lamartiney’a . Wśród prac literackich L. Kamińskiego można wymienić wiersze oraz recenzje zamieszczane na łamach Biblioteki Warszawskiej (1841, t. 1, 1842, t. 2). Jego twórczość i tłumaczenia wysoko oceniła N. Żmichowska. Po wybuchu powstania listopadowego L. Kamiński podjął decyzję o powrocie do armii polskiej. W dniu 2 marca 1831 roku został mianowany dowódcą województwa mazowieckiego, a następnie wicegubernatorem Warszawy. W ostatnich miesiącach powstania był podszefem sztabu głównego wojsk polskich. Po upadku Warszawy uczestniczył w naradzie wojennej w Płocku, podczas której opowiedział się za odrzuceniem kapitulacji i dalszym prowadzeniem walk. Wraz z resztką armii przekroczył granicę pruską i został internowany w Elblągu. Na emigracji przebywał do 1834 roku. Po powrocie do Królestwa został aresztowany i osadzony w więzieniu w Kaliszu, a następnie zesłany na Sybir do Wiatki. Po powrocie z zesłania, dzięki staraniom rodziny i wpływowych przyjaciół, w 1839 r. zamieszkał w Górkach. Tutaj poświęcił się tłumaczeniu dzieł literackich oraz własnej twórczości literackiej. Inną jego pasją była hodowla rzadkich roślin. W Górkach założył oranżerię, układał zielniki i popularyzował wiedzę o hodowanych roślinach wśród okolicznego ziemiaństwa. W 1815 roku L. Kamiński poślubił Barbarę Walknowską, córkę Felicjana, patrioty wielkopolskiego. Kamińscy mieli dwie córki: Ludwikę i Zofię. Zofia Kamińska, używająca nazwiska Węgierska i pseudonimu Bronisława Kamińska, ma trwałe miejsce w polskiej literaturze. Jest uznana za prekursorkę literatury dla młodzieży i wybitną felietonistkę. Ludwik Kamiński ostatnie lata życia spędził w Warszawie, gdzie zmarł 7 sierpnia 1867 roku. Pochowany został na Powązkach.
R. Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, Warszawa 1996, II, s. 247, E. Rabowicz, Kamiński Ludwik, Polski Słownik Biograficzny, Wrocław 1964-1965, t. XI, s. 574-576, A. Kołodziejczyk, Pułkownik Ludwik Kamiński (1786-1867) – oficer, poeta tłumacz, ziemianin, „Zeszyty Korytnickie”, Korytnica 2011, t. 4, s. 47-78, A . Kruszewski, Zofia z Kamińskich Węgierska (1822-1869) – lwica salonowa i sawantka, prekursorka literatury dla młodzieży i felietonistka, muza J. Słowackiego i C. Norwida. Z Górek Borzych na literackie salony Warszawy, Krakowa i Paryża”, „Zeszyty Korytnickie”, Korytnica 2011, t. 4, s. 79-130, G. Welik , Spis majątków ziemskich guberni siedleckiej, „Prace Archiwalno-Konserwatorskie” Siedlce 2002, z. 13, s. 191, N. Żmichowska, Listy”, wyd. M. Romankówna, Wrocław 1960, taż, Listy do rodziny i przyjaciół, Kraków 1906.
Mirosław Roguski
